चंद्रयान 3 

Chandrayan 3 important questions

23 ऑगस्ट ला चांद्रयान तीन द्वारे चंद्रावरती सॉफ्ट लँडिंग करण्याचा प्रयत्न केला जाणार आहे. 14 जुलै ला चांद्रयान, तीन आंध्र प्रदेशातील श्रीहरीकोटा येथून यशस्वी रीत्या प्रक्षेपण करण्यात आलं होतं आणि हे यान चंद्रा च्या दक्षिण ध्रुवा वर उतरणार आहे. जिथे आजवर या क्षेत्रातील कोणताही स्पर्धक देश पोहचल्या. नही ये भारता शी स्पर्धा करण्यासाठी आणि अमित पहिले हे ठसव ण्यासाठी रशिया ने गडबडी मध्ये लुना 25 द्वारे चंद्रा च्या दक्षिण ध्रुवा वर ती यान उतरण्या चा प्रयत्न केला खरा परंतु त्यांचा तो प्रयत्न फसले ला आहे.


आणि आता संपूर्ण जगा चे लक्ष भारताच्या या मोहिमेकडे खुद भारता ला सुद्धा चांद्रयान दोन मधील स्वतः चं अपयश पुसून टाकण्या ची आणि या क्षेत्रातील स्वतः ची दावेदारी सिद्ध करण्याची ही एक नामी संधी असणार आहे. या संपूर्ण मोहिमे बद्दलचे जे 10 कॉमन प्रश्न आहेत त्यांची आज आपण उत्तर जाणून घेण्या चा प्रयत्न करणार आहोत

Chandrayan 3 Full Information


चंद्रयान 3 लैंडिंग 10 प्रश्न 👇


1) पहिला प्रश्न म्हणजे या चांद्रयान मोहिमे चा उद्देश काय?

2) दुसरा महत्त्वा चा प्रश्न आहे ते म्हणजे या एकूण मोहिमे साठीचा खर्च किती आले ला आहे?

3) आपला जे यान आहे हा डायरेक्ट का नाही गेले? 

4) भारता ला या मोहिमे साठी इतका वेळ का लागला?

5) चांद्रयान दोन आणि चांद्रयान तीन याच्या मध्ये नेमका फरक काय आहे?

6)  हे मिशन नेमकं किती अवघड आहे?

7) मग नेमका धोका काय?

8) चांद्रयान नेमकं कधी उतरणार ?

9) या संपूर्ण मोहिमे द्वारे.

नेमकं साध्य काय केलं जाणार आहे?











Chandrayan in Marathi


पहिला प्रश्न म्हणजे या चांद्रयान मोहिमे चा उद्देश काय? तर याचे उत्तर असे आहे की चंद्रावरती मोठ्या प्रमाणा मध्ये खनिज.

असू शकतात असा एक अंदाज आहे आणि ज्या भागा मध्ये हे यान उतरणार आहे. चंद्रा चा दक्षिण ध्रुवा चा जो भाग आहे हा कायमत सावली मध्ये असतो? आणि म्हणूनच या ठिकाणी पाणी बर्फा च्या स्वरूपात उपलब्ध असू शकतं असा एक अंदाज आहे. याला जोडूनच अजून एक महत्वा ची गोष्ट म्हणजे या मोहिमे साठी भारता स्वतः चं असं तंत्रज्ञान विकसित केले आहे. जर काही मोहीम यशस्वी झाली तर या तंत्रज्ञाना संदर्भात भारता ची मक्तेदारी सिद्ध होऊ शकते आणि इतर देशांशी तुलना करता भारता चे हे तंत्रज्ञान.


फारच कॉस्ट इफेक्टिव्ह आहे असे सुद्धा म्हटले जाते की भविष्या मध्ये चंद्रावरती वसाहती स्थापन करण्यासाठी या मोहिमा फार महत्वाचे आहेत. 


दुसरा महत्त्वा चा प्रश्न आहे ते म्हणजे या एकूण मोहिमे साठीचा खर्च किती आले ला आहे तर इस्रो ने दिलेल्या माहिती नुसार या एक महिन्या साठी 600 ₹15,00,00,000 खर्च आले ला आहे. आता येथे त्या तल्या त्यात महत्त्वाची बाब अशी आहे की चांद्रयान दोन साठी जे ऑर्बिटर आहे त्या चाच चांद्रयान तीन साठी वापर केला जाणार आहे. म्हणजे काय तर इथे खर्च वाचला.


Chandrayan 3 Best articals


म्हणजे 30 टक्के अमाउंट इथेच वाचली आहे. यासोबतच मी मगाशीच असं म्हटलं. इन हाउस सर्व तंत्रज्ञान इस्रो ने विकसित केले ला आहे. स्वतःच विकसित केलेले तंत्रज्ञान आहे आणि मग आपण चांद्रयान तीन या मोहिमे बद्दलची माहिती सांगताना गोफण टेक्निक आपण कसं वापरले ला आहे हे सुद्धा स्पष्ट केले आहे. आता 


तिसरा या मोहिमे बद्दलचा प्रश्न असा विचार ला जातो की आपला जे यान आहे हा डायरेक्ट का नाही गेले? रशिया च्या लुना 25 जसे गेलो अगदी त्या पद्धतीने तर बघा रशिया ने त्यांच्या लुना 25 साठी.


जो काही प्रक्षेपक वापरला होता म्हणजे काही रॉकेट वापरले होते. शक्तीशाली रॉकेट होतं आणि त्या ची ट्रॅ जेक्टरी आहे. ती अगदी सरळ अशी होती आणि ते सरळ चंद्रावरती जाणार होतो. त्याच्या साठी जास्तीत जास्त फ्युएल लागतं आणि तितकी त्या ची क्षमता सुद्धा आहे. पण भारताने या ठिकाणी फेर सुद्धा वाचवले ला आहे आणि मोठ्या प्रमाणा मध्ये कॉस्ट सुद्धा वाचवले. मी मगा शी जसं मग ओपन तंत्रज्ञाना चा आपल्या ठिकाणी वापर केले ला आहे आणि त्याच्या द्वारे आपण चंद्रावरती पोहोचण्या चा प्रयत्न करणार आहोत. सॉफ्ट लँडिंग करण्याचा प्रयत्न करणार आहोत.


पुढचा प्रश्न असा आहे की मग भारता ला या मोहिमे साठी इतका वेळ का लागला? म्हणजे पृथ्वीवरून प्रक्षेपण करण्या पासून चंद्रावर पोहचण्या साठी जर का आपण तुलना केली तर रशिया ला याच्या साठी 6-10 दिवस लागले होते आणि भारता ला 40 दिवसांच्या आसपास वेळ लागतो तर याचं उत्तर परत ते हेच आहे की रशिया ने जो प्रक्षेपक वापरला तो शक्तिशाली होता. पृथ्वी च्या गुरुत्वाकर्षण कक्षे च्या बाहेर जाण्या साठी हा प्रक्षेपक त्यांच्या साठी फार महत्त्वा चा होता. भारताने सुद्धा अशाच पद्धतीचा तंत्रज्ञान वापरलं पण नंतर.


जास्तीत जास्त फील वाचवण्या साठी जी काही कक्षा आहे किंवा जे काही त्या ठिकाणी जे काही गृहीतक आहे जे गणित आहे मॅथमॅटिकल कॅल्कुलेशन या सर्वांचा भारताने वापर केले ला आहे आणि कमीतकमी फील मध्ये कमीत कमी खर्चा मध्ये ही सर्व मोहिम आखली आहे.


 पुढचा प्रश्न यासंदर्भात ला असा आहे की चांद्रयान दोन आणि चांद्रयान तीन याच्या मध्ये नेमका फरक काय आहे? तरी एक गोष्ट या ठिकाणी लक्षात घ्या की चंद्रावरती पाणी असू शकतं याचा सर्वप्रथम शोध या आपल्या चांद्रयान मोहिमे ने.


लावलेला आहे. फक्त त्या वेळेस झालं काय तर शेवटच्या क्षणी थोडीशी गडबड झाली होती. म्हणजे लॅंडर जे आहे ते बाहेर आलंच नव्हतं आणि शेवटचे 15 मिनिटं आहेत. सॉफ्ट लँडिंग करण्याच्या वेळेस चे तर त्याला टेरिफाईंग टाइम असे सुद्धा म्हटले आहे. त्या वेळेस जी टेक्नॉलॉजी होती. त्या मध्ये आता सुधारणा करण्यात आलेली आहे आणि आता अपग्रेड आणि लेटेस्ट अशी टेक्नॉलॉजी वापरली आहे ज्याच्या मुळे या मोहिमे मध्ये यश मिळण्या चे चान्सेस हे अधिक वाढले आहेत 


पुढचा महत्त्वा चा प्रश्न असा आहे की हे मिशन नेमकं किती अवघड आहे तर एक समजून घ्या. ज्या ठिकाणी हे चांद्रयान उतरणार आहेत ते आहे दक्षिण, पूर्व आणि पृथ्वी वरून या भागा वरती थेट अशी नजर ठेवता येत नाही. यासोबतच तिथे मगा शी म्हटलं तसं की पाणी आणि खनिजे असण्या ची दाट शक्यता आहे आणि सगळ्यात महत्वा चा धोका जो आहे या एकूण मिशन ला ते म्हणजे त्या ठिकाणी जीपीएस काम करत नाही म्हणून सर्व काही टेक्नॉलॉजी वरती अवलंबून आहे. मग नेमका धोका काय?


हां एक अजून महत्वा चा प्रश्न तर बघा. पृथ्वी पासून चंद्रा चे अंतर हे जवळपास 4,00,000 किलोमीटर इतका आहे. मग हे चांद्रयान आहे याला काही पृथ्वीवरून कंट्रोल नाही करता येणार आहे. मग अशा वेळी भारतीय आर्टिफिशिअल इंटेलिजन्स या टेक्नॉलॉजी च्या ठिकाणी कस लागणार आहे कारण की ते त्या ठिकाणी वर्क आउट करणार आहे. ज्या काही कमांड त्याच्या मध्ये देण्यात आलेल्या आहेत त्याचा च्या ठिकाणी कस लागणार आहे. मगा शी मी जसं म्हटलं चंद्रावरती जीपीएस वर्कआउट नाही करणार त्यामुळे लॅन्डिंग चा अंदाज घेणं अवघड आहे. उंची अंतर याचा मेळ लागणार नाही.


आणि सर्व काही भिस्त जी आहे ती सेन्सर वरती असणार आहे. अजून एक महत्त्वाची गोष्ट म्हणजे काय? आता हे जे आपले चांद्रयान तीन आहे, चंद्र बोधी असं फिरते म्हणजे गोलाकार कक्षा मध्ये फिरते. मग लॅन्डिंग च्या वेळेस त्याला त्याच्या ऐवजी ती कक्षा बदला वे लागणार आहे. ही फिरण्या ची त्या ची गती आहे ती सोडून त्याला अशुभ वर्टिकल मोमेंट घ्यावी लागणार आहे आणि अशा वेळेस ते त्याचा वेग जो आहे जास्तीत जास्त कमी कसं करते त्यावेळेस त्या ची सगळ्यात मोठी परीक्षा असणार आहे. इस्रो ने सांगितल्या नुसार.


सॉफ्ट लेंडिंगप्लॅनिंग करताना त्याचा वेग हा तीन मीटर प्रतिसेकंद इथपर्यंत करावा लागणार आहे. जरी आपल्या ला फार कमी वाटत असलं तीन मीटर प्रति सेकंद तरी सुद्धा या वेगाने जर का एखादा माणूस जमिनीवर पडला तर त्याच्या शरीरातली सर्वच्या सर्व हड तुटू शकतात. म्हणजे हा सुद्धा वेग काही सोपा नाही आणि याच ठिकाणी भारतीय तंत्रज्ञाना चा कस लागणार आहे. मग पुढचा अजून एक महत्वा चा प्रश्न आहे.


 चांद्रयान नेमकं कधी उतरणार तर इस्रो ने दिलेल्या माहिती नुसार 23 ऑगस्ट.

23 आणि भारतीय टाइम सहा वाजून चार मिनिटां नी संध्याकाळी हे चंद्रावरती सॉफ्ट लँडिंग करणार आहे. 

डी बुस्टिंग म्हणजे वेग कमी करण्याची जी प्रक्रिया आहे ती अगदी यशस्वीपणे पार पडले ली आहे आणि.


आता हे शेवटच्या टप्प्या मध्ये आलेले जर का यशस्वी झाला नाही. उद्या लॅन्डिंग तर प्लॅन बी काय असणार याची सुद्धा चर्चा मोठ्या प्रमाणा मध्ये होती. लंडन मध्ये जर काही अडचण आली तर इस्रो लॅंडिंग ची वेळ बदलणार आहे असं त्याने सांगितलं आणि कदाचित 27 ऑगस्ट पर्यंत लॅन्डिंग चा टाइम ते पुढे ढकलू शकतात तरी सुद्धा उतरण्या च्या 2 तास आधी एकूण सिच्युएशन पाहून योग्य तो निर्णय घेतला जाईल असं इस्रो ने सांगितले. 

आता अगदी शेवटचा प्रश्न या संपूर्ण मोहिमे द्वारे.


नेमकं साध्य काय केलं जाणार आहे? तर सुरुवातीला आपण जसं म्हटलं आजवर कोणत्याही देशा ला दक्षिण ध्रुवा वर ती सॉफ्ट लँडिंग करता आले ला नाही ये. रशिया ने काही दिवसांपूर्वी प्रयत्न केला होता, पण त्यांना सुद्धा यश आलेलं नाही ये. जर का भारता ला यामध्ये यश आलं तर असं करणारा भारत पहिला देश असेल हा पहिला मुद्दा दुसरा मुद्दा म्हणजे भारताचा या एकूण महिन्या साठीचा खर्च 615 कोटी रुपयांमध्येही एकूण मोहिम झालेली आहे. इतर देशांशी तुलना करता हे फारच कॉस्ट इफेक्टिव्ह आहे


खनिज सारखा सापडली चंद्रावरती जे काही आपल्याबरोबर असणार आहे त्याच्या द्वारे तर चंद्रा चा इथून पुढच्या मोहिमां साठी बेस म्हणून वापर करता येऊ शकतो अशी एक शक्यता आहे आणि इतर ग्रहांना एक्सप्लोर करण्यासाठी सुद्धा याचा फायदा होऊ शकतो. अजून एक महत्वाचे म्हणजे अमेरिके ला याचा इंडस्ट्री फायदा होणार आहे. अमेरिके चे मिशन आर्टेमिस तीन येत्या काही दिवसांमध्ये त्यांचा सुरू होणार आहे आणि याद्वारे दक्षिण ध्रुवा वर ती त्यांचा माणूस उतरवणार आहेत. अशा वेळेस चांद्रयान तीन द्वारे जो काही डेटा.


गोळा केला जाणार आहे तो अमेरिका किंवा इतर देशांसाठी फार महत्त्वा चा असणार आहे आणि यासोबतच भारता ची या क्षेत्रात ली दावेदारी जी आहे ती मजबूत होणारे कारण की आपल्या ठिकाणी स्वतः चं असं तंत्रज्ञान आपण स्वत, विकसित केलेले



चंद्रयान-३ चे मुख्य उद्दिष्टे खालीलप्रमाणे होती:


चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर लँडिंग करणे

चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवाचा भूगर्भशास्त्र आणि खनिजे यांच्या अभ्यास करणे

चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावरील ध्रुवीय कवच आणि ध्रुवीय कोर यांचा अभ्यास करणे

चंद्रावरील पानी शोधणे आणि त्याचे प्रमाण मोजणे

चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावरील धूल कणांच्या अभ्यास करणे

चंद्रयान-३ च्या यशस्वी प्रक्षेपण आणि लँडिंगने भारताच्या अवकाश संशोधन क्षेत्रात एक महत्त्वपूर्ण पाऊल टाकले आहे.


● चंद्रयान-३ मोहिमेची प्रमुख तांत्रिक वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत:


ऑर्बिटर: चंद्राच्या कक्षेत २५१ दिवस राहण्याची क्षमता

लँडर: चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर ३६०० मीटर उंचीवरून सॉफ्ट लँडिंग करण्याची क्षमता

रोव्हर: चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर ५०० मीटरपर्यंत अंतर कापण्याची क्षमता


चंद्रयान-३ मोहिमेच्या यशस्वीतेसाठी इसरोच्या वैज्ञानिक आणि इंजिनीअर्सनी अथक परिश्रम केले आहेत.


● या मोहिमेच्या माध्यमातून भारत चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावरील अभ्यास करून आणि त्याच्या भूगर्भशास्त्र, खनिजे आणि पानी यांविषयी माहिती मिळवून अवकाश संशोधन क्षेत्रात आघाडी घेऊ शकेल.


● मोहीम चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर लक्ष केंद्रित केली होती आणि त्यात एक ऑर्बिटर, एक लँडर आणि एक रोव्हर यांचा समावेश होता.


● चंद्रयान-३ मोहिमेचा थोडक्यात टप्पा-दर-टप्पा आढावा खालीलप्रमाणे आहे:


१४ जुलै २०२३: चंद्रयान-३ चे प्रक्षेपण श्रीहरिकोटा येथून करण्यात आले.


● यान चंद्राच्या कक्षेत यशस्वीरित्या पोहोचले आणि २३ ऑगस्ट २०२३ रोजी संध्याकाळी ६.


● चंद्रयान-३ ही भारताची तिसरी चंद्र मोहीम होती, जी भारतीय अंतराळ संशोधन संस्था (इस्रो) द्वारे विकसित आणि कार्यान्वित करण्यात आली होती.


● चंद्रयान-३ चे यशस्वी प्रक्षेपण १४ जुलै २०२३ रोजी आंध्र प्रदेशातील श्रीहरिकोटा येथील सतीश धवन अंतराळ केंद्रामधून करण्यात आले.


● या मोहिमेच्या यशस्वीतेने भारताला अवकाश संशोधन क्षेत्रात एक नवा अध्याय सुरू केला आहे.


● ५ ऑगस्ट २०२३: चंद्रयान-३ चंद्राच्या कक्षेत पोहोचले.


● यामुळे भारत हा जगातील पहिला देश बनला, ज्याने चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर यान यशस्वीरित्या उतरवले.


● या मोहिमेने भारताला जगातील अवकाश ताकदींमध्ये एक प्रमुख स्थान मिळवून दिले आहे.


● २३ ऑगस्ट २०२३: विक्रम लँडर चंद्रावर यशस्वीरित्या उतरला.


● चंद्रयान-३ मोहिमेची ही फक्त सुरुवात आहे.


● २४ ऑगस्ट २०२३: रोव्हर चंद्रावरून सक्रिय झाला.


● ०४ वाजता विक्रम लँडर चंद्रावर उतरला.


● आता तुम्हाला ही माहिती जर का आवडली असेल?


● खाली कमेंट बॉक्स मध्ये नक्की सागा.